لکه‌ها و تغییر رنگ دندان ها ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشند. برخی از این عوامل شامل تغذیه نامناسب، مصرف مواد رنگزای قهوه، چای، سیگار و سایر مواد، عوامل ژنتیکی، نقص در بهداشت دهان و دندان، استفاده از داروهای خاص، ترکیبات آب و هوایی، و ترکیبات شیمیایی موجود در محیط زیست می‌باشند. برای جلوگیری از این مشکلات، حفظ بهداشت دهان و دندان، مصرف غذاهای سالم، استفاده از برس دندان مناسب، و مراجعه منظم به دندانپزشک بسیار مهم است. در صورت وجود مشکلات جدی، مانند لثه‌های خونریزی، تغییر رنگ دائمی دندان‌ها و غیره، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید تا بهترین راهکار برای درمان آن را مشخص کنند.
تغییر رنگ دندان چیست؟
تغییر رنگ دندان به معنای از دست دادن رنگ طبیعی و سفیدی دندان‌ها و پیدا کردن رنگ‌های دیگری مانند زرد، قهوه‌ای، سیاه، نارنجی، خاکستری و غیره است. این تغییر رنگ می‌تواند به صورت یکنواخت یا نامنظم روی تمام یا بخشی از سطح دندان‌ها اتفاق بیفتد. همچنین می‌تواند در لایه‌های مختلف دندان مانند مینا، دنتین یا لثه رخ دهد.
علت تغییر رنگ دندان‌ها چیست؟
تغییر رنگ دندان‌ها می‌تواند به دلایل متعددی ایجاد شود. برخی از این عوامل عبارتند از:
– مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی مانند چای، قهوه، شراب، آبلیمو، سس گوجه فرنگی و غیره
– مصرف دخانیات مانند سیگار، قلیان، تنباکو و غیره
– مصرف داروهایی که رنگ دندان‌ها را تغییر می‌دهند مانند تتراسایکلین، کلروهگزیدین، آنتی‌هیستامین و غیره
– کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، فلوراید و غیره
– بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس، سندرم سوگرن، آرتریت روماتوئید و غیره
– آسیب‌های فیزیکی به دندان‌ها مانند شکستگی، ترک، ساییدگی و غیره
– پیری و فرسودگی طبیعی دندان‌ها
– عوامل ژنتیکی و میراثی
انواع لکه های دندان از نظر عمق
به طور کلی، لکه‌های دندان را می‌توان از نظر عمق و موقعیت در دو دسته تقسیم کرد:
لکه‌های سطحی: این نوع لکه‌ها روی لایه بیرونی دندان یعنی مینا ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها معمولا به رنگ زرد، قهوه‌ای یا سیاه هستند و بیشتر به دلیل مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی یا دخانیات اتفاق می‌افتند. این لکه‌ها با مراقبت‌های خانگی و حرفه‌ای از دندان‌ها قابل حذف هستند.
لکه‌های عمیق: این نوع لکه‌ها در لایه زیرین دندان یعنی دنتین یا لثه وجود دارند. این لکه‌ها معمولا به رنگ خاکستری، نارنجی، سبز یا آبی هستند و بیشتر به دلیل مصرف داروهای رنگ‌زا، بیماری‌های خود ایمنی، آسیب‌های فیزیکی یا عوامل ژنتیکی پدید می‌آیند. این لکه‌ها با مراقبت‌های خانگی از دندان‌ها قابل حذف نیستند و نیاز به درمان‌های تخصصی دارند.
لکه های سفید روی دندان ها: علت لکه سفید روی دندان ها ممکن است نشانه‌های مختلفی داشته باشند. یکی از دلایل معمول این موضوع می‌تواند روکش‌های سفیدی باشد که به دندان‌ها می‌چسبند و به وجود آمدن آن‌ها را ایجاد می‌کنند. عوامل دیگر می‌توانند شامل کریوپتون، فلوروز، یا شکستگی‌هایی در لایه‌ی اولیه‌ی دندان باشند. در هر صورت، برای تشخیص و درمان بهتر است که به یک دندانپزشک مراجعه کنید.
رنگ‌های مختلفی که ممکن است دندان افراد به خود بگیرد
بسته به علت تغییر رنگ دندان‌ها، ممکن است دندان‌ها رنگ‌های مختلفی به خود بگیرند. برخی از این رنگ‌ها عبارتند از:
– زرد: این رنگ معمولا به دلیل مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی یا دخانیات ایجاد می‌شود. این رنگ با مراقبت‌های خانگی و حرفه‌ای از دندان‌ها قابل حذف است.
– قهوه‌ای: این رنگ نیز معمولا به دلیل مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی یا دخانیات ایجاد می‌شود. این رنگ نیز با مراقبت‌های خانگی و حرفه‌ای از دندان‌ها قابل حذف است. اما ممکن است بیشتر به دندان‌ها نفوذ کرده باشد و نیاز به درمان‌های تخصصی داشته باشد.
– سیاه: این رنگ معمولا به دلیل پوسیدگی دندان‌ها ایجاد می‌شود. این رنگ نشان‌دهنده آسیب به لایه دنتین و عصب دندان است. این رنگ با مراقبت‌های خانگی از دندان‌ها قابل حذف نیست و نیاز به درمان‌های تخصصی مانند پر کردن، ریشه درمانی یا کشیدن دندان دارد.
– خاکستری: این رنگ معمولا به دلیل مصرف داروهای رنگ‌زا مانند تتراسایکلین یا بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس ایجاد می‌شود. این رنگ نشان‌دهنده تغییر رنگ در لایه دنتین است. این رنگ با مراقبت‌های خانگی از دندان‌ها قابل حذف نیست و نیاز به درمان‌های تخصصی مانند سفید کردن دندان‌ها، لمینیت یا ونیر دارد.
– نارنجی: این رنگ معمولا به دلیل بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید یا عفونت‌های باکتریایی دهانی ایجاد می‌شود. این رنگ نشان‌دهنده تغییر رنگ در لایه مینا یا لثه است. این رنگ با مراقبت‌های خانگی از دندان‌ها قابل حذف نیست و نیاز به درمان‌های تخصصی مانند سفید کردن دندان‌ها، لمینیت یا ونیر دارد.
– سبز: این رنگ معمولا به دلیل بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید یا عفونت‌های قارچی دهانی ایجاد می‌شود. این رنگ نشان‌دهنده تغییر رنگ در لایه مینا یا لثه است.
روش های پیشگیری از لکه ها و تغییر رنگ دندان ها
برای پیشگیری از لکه‌ها و تغییر رنگ دندان‌ها می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:
1. بهداشت دهانی منظم: برای حفظ سلامت دندان‌ها و جلوگیری از تشکیل لکه‌ها و تغییر رنگ، باید دهان خود را به طور منظم و موثر تمیز کنید. شامل مسواک زدن حداقل دو بار در روز، استفاده از نخ دندانی و معاینه دوره‌ای با دندانپزشک می‌شود.
2. مصرف مواد غذایی و نوشیدنی مناسب: مصرف موادی مانند قهوه، چای، شکلات، سرخ کردنی‌ها و نوشیدنی‌های گازدار ممکن است باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود. توصیه می‌شود مصرف این مواد را به حداقل برسانید و پس از مصرف آن‌ها دهان خود را بشویید.
3. جلوگیری از مصرف سیگار: مصرف دخانیات می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌ها و ایجاد لکه‌های دائمی شود. بنابراین، بهتر است از سیگار و سایر محصولات تنباکویی خودداری کنید.
4. معاینات دوره‌ای: مراجعه به دندانپزشک برای معاینات دوره‌ای و پاکسازی دندان‌ها می‌تواند کمک کند تا لکه‌ها و تغییرات رنگی زودتر شناسایی شده و اقدامات مناسب برای درمان آن‌ها انجام شود.
درمان دندان های تغییر رنگ یافته
برای درمان دندان‌هایی که تغییر رنگ یافته‌اند، ابتدا باید علت این تغییر رنگ را تشخیص داد. در بسیاری از موارد، دندان‌های تغییر رنگ یافته به عواملی مانند ترکیبات غذایی، عوامل محیطی، عوامل ژنتیکی، سیگار کشیدن و یا برخی بیماری‌ها برمی‌گردد. برای درمان این مشکل، معمولاً از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
۱. تمیزکاری دندان‌ها: با انجام تمیزکاری دوره‌ای و حرفه‌ای توسط دندانپزشک، رنگدهی سطحی روی دندان‌ها کاهش می‌یابد.
۲. بلیچینگ دندان: این روش با استفاده از مواد شیمیایی یا لیزر برای روشن‌تر کردن رنگ دندان‌ها استفاده می‌شود.
۳. پوشش‌دهی: در مواردی که بلیچینگ موثر نیست یا دندان‌ها نیاز به ترمیمات جزئی دارند، از روش‌های پوشش‌دهی مانند ونیر یا کامپوزیت استفاده می‌شود تا زیبایی دندان‌ها بهبود یابد.
۴. درمان عوارض بیماری‌ها: اگر دندان‌های تغییر رنگ به عوارض بیماری‌هایی مانند کره ریشه، تسکین عصبی، یا آسیب دندان مرتبط با بیماری‌های دهانی مرتبط باشد، ابتدا باید بیماری اصلی درمان شود.
مهمترین قدم برای درمان دندان‌های تغییر رنگ، مشاوره با دندانپزشک است تا روش مناسب برای شما تعیین شود.
تغییر رنگ دندان با مصرف داروی تتراسایکلین
مصرف داروی تتراسایکلین ممکن است به‌عنوان عوارض جانبی، اثراتی بر رنگ دندان‌ها داشته باشد. این دارو می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌ها به سمت زردی یا خاکستری شود. این اثر معمولاً در افرادی که این دارو را در دوران کودکی مصرف می‌کنند بیشتر دیده می‌شود، اما ممکن است در افراد بزرگتر نیز رخ دهد. برای جلوگیری از این مشکل، می‌توان از روش‌های بهداشت دهانی مناسب و مراقبت از دندان‌ها استفاده کرد، و در صورت نیاز، با پزشک خود مشورت کرد تا راهکارهای مناسبی اتخاذ شود.
