درمان روت کانال یا درمان ریشه که در بین عوام به صورت یک غلط مصطلح “عصب کشی” خوانده می شود؛ یک پروسه بسیار رایج در دندانپزشکی است. سالانه میلیون‌ها نفر در دنیا با کمک روت کانال تراپی، دندان‌های پوسیده و آسیب‌دیده خود را نجات می دهند و با اینکار ظاهر و عملکرد دندان‌های آسیب‌دیده را ترمیم می‌کنند. در این مقاله به بررسی بیشتر خواهیم پرداخت.
مراحل درمان روت کانال چیست؟
مراحل درمان روت کانال عبارت‌اند از:
آماده سازی منطقه
آماده‌سازی منطقه در روند درمان روت کانال به مراحل زیر تقسیم می‌شود:
1. ایجاد انطباق: دندانپزشک با استفاده از سوراخکارها و ابزارهای خاص، سطح دندان را برای دسترسی به فضای داخلی دندان آماده می‌کند. این شامل حذف قسمت آلوده و تخلخل‌های موجود در سطح دندان است.
2. جهت دهی و آماده‌سازی: پس از ایجاد انطباق، دندانپزشک فضای داخلی دندان را به شکلی آماده می‌کند که بتواند به راحتی به دسترسی به ریشه‌ها و فضای کانالی دندان برسد. این شامل حذف بافت‌های نرم مانند اندام عصبی است.
3. کنترل خونریزی: در این مرحله، دندانپزشک از روش‌های مختلفی مانند استفاده از مواد خاص یا آماده‌سازی ضایعات و خونریزی را کنترل می‌کند تا فضای کانالی دندان خشک شود و امکان پر کردن آن با مواد ضدعفونی فراهم شود.
به طور کلی، آماده‌سازی منطقه در روند درمان روت کانال مهم است زیرا این مرحله اساسی برای دسترسی به فضای داخلی دندان و انجام درمان بهینه است.
دسترسی و تمیز کردن ریشه ها
در مرحله دسترسی و تمیز کردن ریشه‌ها در درمان روت کانال، دندانپزشک به شکل زیر عمل می‌کند:
1. دسترسی به ریشه‌ها: ابتدا، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص و با دقت به ریشه‌های دندان دسترسی پیدا می‌کند. این شامل حذف بافت‌های نرم و مواد آلوده است که در داخل ریشه‌ها وجود دارند.
2. تمیز کردن ریشه‌ها: پس از دسترسی به ریشه‌ها، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص و مواد ضدعفونی، ریشه‌ها را به دقت تمیز می‌کند. این شامل حذف باکتری‌ها، ضایعات و مواد آلوده دیگر است تا از انجام درمان بهینه و جلوگیری از عفونت دندانی اطمینان حاصل شود.
این مرحله از درمان روت کانال بسیار حیاتی است زیرا اگر ریشه‌ها به درستی تمیز نشوند، ممکن است عفونت باقی‌مانده باعث بازگشت عفونت و مشکلات دندانی دیگر شود.
شکل دادن به کانال ها از مراحل درمان روت کانال
شکل دادن به کانال‌ها یکی از مراحل مهم در درمان روت کانال است که به شکل زیر انجام می‌شود:
1. استفاده از ابزارهای شکل‌دهی: پس از تمیز کردن ریشه‌ها، دندانپزشک از ابزارهایی مانند فایل‌های روتاری یا هندپیس‌های دستی برای شکل‌دهی به کانال‌های ریشه استفاده می‌کند. این ابزارها به دقت درون کانال‌ها حرکت کرده و آن‌ها را به شکل مورد نظر اصلاح می‌کنند.
2. ایجاد شکل مناسب: هدف از شکل دادن به کانال‌ها، ایجاد یک فضای مناسب برای پر کردن آن‌ها با مواد پر کننده است. دندانپزشک با استفاده از ابزارهای شکل‌دهنده، ابعاد و شکل کانال‌ها را به گونه‌ای تنظیم می‌کند که مواد پرکننده به صورت کامل درون آن‌ها قرار بگیرند و هیچ خالیگری باقی نماند.
3. مواد پرکننده: پس از شکل‌دهی به کانال‌ها، دندانپزشک مواد پرکننده را به دقت درون آن‌ها قرار می‌دهد. این مواد معمولاً از جنس گوتا پرکا است که به شکل مناسب درون کانال‌ها قرار می‌گیرند تا فضاهای خالی را پر کنند و از ورود باکتری‌ها جلوگیری کنند.
پر کردن کانال ها
مرحلهٔ پر کردن کانال‌ها در درمان روت کانال به شکل زیر انجام می‌شود:
1. آماده‌سازی کانال‌ها: پس از شکل دادن به کانال‌ها، دندانپزشک مطمئن می‌شود که کانال‌ها به طور کامل تمیز شده و آماده برای پر کردن مواد پرکننده هستند. این شامل اطمینان از حذف بافت‌های آلوده و باکتری‌ها از داخل کانال‌ها است.
2. پر کردن با مواد پرکننده: پس از آماده‌سازی کانال‌ها، دندانپزشک مواد پرکننده را به دقت درون کانال‌ها قرار می‌دهد. این مواد معمولاً شامل گوتاپرکا یا مواد سیمانی است که به شکل مناسب درون کانال‌ها قرار می‌گیرند تا هر نقطهٔ خالی را پر کنند.
3. فشاردهی و تثبیت مواد پرکننده: پس از قرار دادن مواد پرکننده در کانال‌ها، دندانپزشک مطمئن می‌شود که آن‌ها به درستی فشرده و تثبیت شده‌اند. این مرحله مهم است تا مواد پرکننده به طور کامل داخل کانال‌ها بمانند و هیچ فضای خالی باقی نماند.
پر کردن سوراخ دسترسی از مراحل درمان روت کانال
در مرحلهٔ پر کردن سوراخ دسترسی در درمان روت کانال، دندانپزشک به شکل زیر عمل می‌کند:
1. آماده‌سازی سوراخ دسترسی: ابتدا، دندانپزشک سوراخ دسترسی را با استفاده از ابزارهای خاصی که به عنوان سوراخکارها شناخته می‌شوند، آماده می‌کند. این شامل حذف بافت‌های نرم آلوده و موادی است که در دسترسی به فضای داخل دندان و کانال‌های ریشه وجود دارند.
2. پر کردن سوراخ دسترسی: پس از آماده‌سازی سوراخ دسترسی، دندانپزشک از مواد پرکننده مخصوصی استفاده می‌کند تا سوراخ دسترسی را پر کند. این مواد معمولاً از جنس مواد سیمانی یا کامپوزیت است که به شکل مناسب درون سوراخ قرار می‌گیرند و آن را به طور کامل پر می‌کنند.
3. تثبیت و تراکم مواد پرکننده: در این مرحله، دندانپزشک اطمینان حاصل می‌کند که مواد پرکننده به درستی درون سوراخ دسترسی قرار گرفته و تراکم مناسبی دارند. این کار به وسیلهٔ فشاردهی و استفاده از ابزارهای مخصوص صورت می‌گیرد.
با انجام این مراحل، سوراخ دسترسی به طور کامل پر می‌شود و از ورود باکتری‌ها و آلودگی به داخل دندان جلوگیری می‌شود. این اقدام اساسی برای موفقیت درمان روت کانال است و به حفظ و بهبود وضعیت دندان کمک می‌کند.
داروی آنتی بیوتیک و ضد درد
داروی آنتی‌بیوتیک و ضد درد به شکل زیر در درمان روت کانال مورد استفاده قرار می‌گیرند:
1. آنتی‌بیوتیک: پس از تمیز کردن کانال‌ها و پر کردن آن‌ها، دندانپزشک ممکن است از داروهای آنتی‌بیوتیک استفاده کند تا از ورود باکتری‌ها و عفونت دوباره به دندان جلوگیری کند. این داروها معمولاً برای چند روز به عنوان ترمیمی پس از انجام روت کانال مصرف می‌شوند.
2. ضد درد: در صورتی که بیمار درد یا عدم راحتی پس از انجام روت کانال تجربه کند، دندانپزشک ممکن است داروهای ضد درد مانند آسپرین، ایبوپروفن یا داروهای دیگر تجویز کند تا به تسکین درد کمک کند. این داروها معمولاً به مدت محدودی مصرف می‌شوند و توصیهات پزشک را باید رعایت کرد.
استفاده از این داروها به منظور کنترل عفونت و درد پس از انجام روت کانال بسیار مهم است و به کاهش علائم ناخوشایند و تسریع در فرآیند بهبودی دندان کمک می‌کند. با این حال، همواره مصرف داروها را باید با راهنمایی و توصیه پزشک انجام داد.
اضافه کردن تاج
در مرحله اضافه کردن تاج در درمان روت کانال، دندانپزشک به شکل زیر عمل می‌کند:
1. آماده‌سازی دندان: ابتدا، دندانپزشک دندان را برای قرار دادن تاج آماده می‌کند. این شامل برش دادن دندان به شکلی که تاج بتواند روی آن قرار بگیرد و ساختن یک پایه قوی برای تاج است.
2. گرفتن اندازه: پس از آماده‌سازی دندان، دندانپزشک اندازهٔ دقیق دندان و مکان قرارگیری تاج را گرفته و از آن برای ساخت تاج استفاده می‌کند.
3. ساخت تاج: اندازه‌گیری انجام شده به تولید کننده تاج ارسال می‌شود و تاج با توجه به این اندازه‌گیری‌ها ساخته می‌شود. تاج معمولاً از موادی مانند پورسلن، فلزات آلیاژی یا متریال‌های کامپوزیت ساخته می‌شود.
4. نصب تاج: پس از ساخت تاج، آن را روی دندان قرار می‌دهند. قبل از نصب نهایی، دندانپزشک اطمینان حاصل می‌شود که تاج به درستی جا افتاده و با دندان هماهنگ است.
5. تثبیت تاج: پس از قرار دادن تاج، دندانپزشک آن را با استفاده از چسب یا مواد تثبیت‌کننده دیگر به دندان متصل می‌کند تا به طور دائمی در محل خود قرار گیرد.
این مرحله از درمان روت کانال باعث تقویت و بهبود دندان می‌شود و در حفظ نتایج درمان کمک می‌کند.
آیا انجام روت کانال دردناک است؟
انجام روت کانال ممکن است برای برخی افراد دردناک باشد، اما برای دیگران ممکن است باعث احساس درد کمتری شود. در اکثر موارد، دندانپزشک از مواد مخصوصی برای بی‌دردسازی منطقه کاربرد می‌کند تا احساس درد را کاهش دهد. علاوه بر این، در صورت نیاز، می‌توان از داروهای ضد درد مانند آنالژزیک‌ها استفاده کرد تا موقتاً درد را کاهش داد. اما باید توجه داشت که در برخی موارد، بعد از انجام روت کانال ممکن است برای چند روز به دلیل التهاب و یا تحریک اطراف دندان درد وجود داشته باشد که با مصرف داروهای ضد درد و استراحت بهبود می‌یابد. در هر صورت، اگر نگرانی‌هایی درباره درد روت کانال دارید، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید.
عوارض روت کانال دندان چیست؟
عوارض روت کانال دندان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1. درد: بعد از انجام روت کانال، ممکن است برای چند روز درد و تحریک در ناحیه دندان مورد درمان وجود داشته باشد. این درد معمولاً با استفاده از داروهای ضد درد مدیریت می‌شود و به مرور زمان کاهش می‌یابد.
2. التهاب: در برخی موارد، ممکن است پس از روت کانال، التهاب در ناحیه دندان و یا بافت‌های اطراف آن رخ دهد. این التهاب معمولاً با استفاده از داروهای ضد التهاب و ضد باکتری مدیریت می‌شود.
3. حساسیت: بعد از روت کانال، ممکن است دندان حساسیت به سرما، گرما، و یا فشار نشان دهد. این حساسیت معمولاً به مرور زمان کاهش می‌یابد، اما در برخی افراد ممکن است برای مدت طولانی‌تری باقی بماند.
4. شکستگی دندان: در برخی موارد، انجام روت کانال می‌تواند باعث ضعیف شدن و یا شکستگی دندان شود. این اتفاق معمولاً در دندان‌هایی که قبلاً به صورت گسترده پوسیدگی یا آسیب دیده‌اند، رخ می‌دهد.
برای کاهش این عوارض و حفظ سلامت دندان، مهم است که پس از انجام روت کانال، به توصیه‌های دندانپزشک خود رعایت کنید و به دقت از داروها و رژیم‌های درمانی استفاده کنید. همچنین، پیش از انجام روت کانال، می‌توانید با دندانپزشک خود در مورد تمامی موارد مرتبط با درمان و عوارض محتمل مشورت کنید.
