فیبریلاسیون دهلیزی یک آریتمی قلبی است که با انقباض نامنظم دهلیزهای قلب همراه است. در این وضعیت، دهلیزها به جای انقباض منظم، به صورت نامنظم و سریع انقباض می‌کنند. این مسئله می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند افزایش خطر سکته‌ی قلبی و سکته‌ی مغزی شود. فیبریلاسیون دهلیزی گاهی بدون علائم و گاهی با علائمی مانند ضربان نامنظم، خستگی، دلپیچه و تنگی نفس همراه است. برای مراقبت‌های دندانپزشکی برای بیماران فیبریلاسیون دهلیزی نیاز به ملاحظات خاص وجود دارد و باید نکاتی را رعایت نمود. در ادامه به فیبریلاسیون دهلیزی(Atrial fibrillation) چیست و دندانپزشکی برای این بیماران با چه ملاحظاتی روبرو می باشد؟ خواهیم پرداخت. ابتدا این بیماری را بررسی خواهیم کرد و سپس نکات مهم دندانپزشکی که بسیار حائز اهمیت هستند را برررسی می کنیم. پس با ما همراه باشید.
فیبریلاسیون دهلیزی چیست؟
همانطور که در مقدمه اشاره شد، فیبریلاسیون دهلیزی (AF) یکی از شایع‌ترین نوع آریتمی‌های قلبی است که به طور عمده با ضربان نامنظم و سریع قلب همراه است. دو نوع اصلی این بیماری شامل فیبریلاسیون دهلیزی دریچه‌ای و فیبریلاسیون دهلیزی غیردریچه‌ای هستند. ایجاد فیبریلاسیون دهلیزی دریچه‌ای به دلیل نقص یا اختلال در عملکرد دریچه‌های قلب رخ می‌دهد، در حالی که فیبریلاسیون دهلیزی غیردریچه‌ای ناشی از اختلال در سیستم هدایتی قلب است.
گره سینوسی دهلیزی در قلب مسئول تنظیم ضربان قلب و تحریک الکتریکی ماهیچه‌های قلب برای ایجاد انقباض است. اگر این گره به دلایل مختلف مانند تغییرات سن یا عوامل دیگر دچار اختلال شود، می‌تواند باعث ایجاد فیبریلاسیون دهلیزی شود. ریسک ابتلا به این بیماری با بالاتر رفتن سن فرد افزایش می‌یابد. این بیماری معمولاً در افراد مسن‌تر دیده می‌شود ولی ممکن است در افراد جوان‌تر نیز رخ دهد.
رابطه دندان درد و سکته قلبی را اینجا بخوانید.
علائم
علائم فیبریلاسیون دهلیزی بین افراد مختلف متفاوت است و برخی افراد ممکن است هیچ علائم خاصی را تجربه نکنند. به طور کلی علائم این بیماری عبارتند از:
- تپش قلب نامنظم و سریع که گاهی اوقات حس می‌شود که ضربان قلب در شکم یا گردن و یا دست وجود دارد.
- نبض نامنظم که در برخی افراد قابل تشخیص است.
- افراد گاهی احساس خستگی غیرمعمول دارند.
- در برخی موارد، احساساتی مانند احساس از هوش رفتن یا گیجی تجربه می شود.
- احساس ضعف عمومی و سرگیجه نیز می‌تواند علامتی از فیبریلاسیون دهلیزی باشد.
- برخی افراد ممکن است احساس سبکی در سر یا سرگیجه خفیف را تجربه کنند.
- در برخی موارد درد یا فشار در قفسه سینه در افراد ظاهر می شود که معمولاً با تنفس عمیق یا فعالیت بیشتر افزایش می‌یابد.
- احساس ناتوانی در تنفس یا تنگی نفس که ممکن است هنگام فعالیت‌های روزمره یا حتی در استراحت رخ دهد.
علائم فیبریلاسیون دهلیزی (AF)
در ادامه مقاله دندانپزشکی برای بیماران فیبریلاسیون دهلیزی به بررسی علائم این بیماری می پردازیم و سپس به مشکلات دندانپزشکی در این بیماری خواهیم پرداخت.
- برخی از بیماری‌های قلبی و عروقی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی مانند آریتمی‌های دیگر، می‌توانند باعث ایجاد فیبریلاسیون دهلیزی شوند.
- برخی از بیماری‌های مزمن مانند دیابت، مسمومیت الکلی، اضافه وزن و بیماری‌های تیروئید می‌توانند موجب بروز فیبریلاسیون دهلیزی باشند.
- عواملی همچون مصرف مواد محرک مانند نیکوتین و الکل، استفاده زیاد از کافئین، استرس زیاد، کم‌خوابی و بی‌تحرکی نیز می‌توانند به وقوع فیبریلاسیون دهلیزی منجر شوند.
- با بالاتر رفتن سن، خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی افزایش می‌یابد. این مساله به دلیل تغییرات طبیعی در ساختار و عملکرد قلب در افراد سالمندتر است.
- در برخی موارد، عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند نقش داشته باشند و یک نفر را نسبت به فیبریلاسیون دهلیزی مستعد کنند.
- برخی از جراحی‌های قلبی و مصرف داروهای مختلف، به خصوص انجام درمان‌ها و داروهایی که بر روی قلب تأثیر می‌گذارند، ممکن است باعث ایجاد فیبریلاسیون دهلیزی شوند.
هرچند که دقیقاً علت ایجاد فیبریلاسیون دهلیزی در برخی موارد قابل شناسایی نیست، اما شناخت عوامل خطر و پیشگیری از آنها می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به این بیماری مؤثر باشد. درمان و کنترل عوارض فیبریلاسیون دهلیزی نیز می‌تواند با کمک پزشک و بهره‌گیری از روش‌های درمانی مناسب امکان‌پذیر باشد.
دندانپزشکی برای بیماران فیبریلاسیون دهلیزی با چه ملاحظاتی انجام می گیرد؟
برای بیمارانی که به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا هستند، مراقبت‌های دندانپزشکی نیازمند ملاحظات ویژه‌ای است. ملاحظاتی که در این مورد مهم می‌باشند عبارتند از:
آنتی‌کاگولانت‌ها و خونریزی
بیماران با فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است از داروهای آنتی‌کاگولانت(ضد انعقاد) استفاده کنند که خطر خونریزی را افزایش می‌دهند. بنابراین، قبل از هر اقدام دندانپزشکی (مانند انجام عمل جراحی دندانی)، مهم است که دندانپزشک از مصرف این دارو مطلع باشد.
بررسی دقیق مصرف داروها
دندانپزشک باید با دقت مصرف داروهایی که بیمار برای مدیریت فیبریلاسیون دهلیزی استفاده می‌کند را بررسی کند. مثلاً داروهای ضدآریتمی که جهت کنترل ضربان قلب استفاده می‌شوند.
جلوگیری از عفونت
به دلیل احتمال بالای خونریزی، پیشگیری از عفونت‌های دهان و دندان بسیار مهم است. دندانپزشک باید برنامه‌ریزی‌های خاصی برای حفظ بهداشت دهان و جلوگیری از عفونت‌ها ارائه دهد.
بررسی منظم دندانپزشکی برای بیماران فیبریلاسیون دهلیزی
مشاوره و بررسی منظم وضعیت بیمار با پزشک معالج از جمله اقداماتی است که می‌تواند برای بررسی وضعیت قلبی بیمار و هماهنگی مراقبت‌های دندانپزشکی مفید باشد.
بررسی ریسک لخته‌های خونی
بررسی ریسک بالقوه برای تشکیل لخته‌های خونی و تاثیرات آنها بر اقدامات دندانپزشکی، اهمیت دارد. برخی از بیماران ممکن است برای جلوگیری از لخته‌های خونی داروهای ضد لخته شدن، مصرف کنند که نیاز است با دندانپزشک برای مصرف این داروها، مشورت ویژه داشته باشند.
جمع بندی دندانپزشکی برای بیماران فیبریلاسیون دهلیزی
فیبریلاسیون دهلیزی یکی از شایع‌ترین انواع آریتمی‌های قلبی است که ممکن است بدون علائم و یا با علائم نامنظم و سریع در ضربان قلب همراه باشد. این بیماری امکان دارد به دلیل عوامل ژنتیکی، بیماری‌های مزمن، عوامل زندگی و بیماری‌های دیگر قلبی و عروقی ایجاد شود.
اهمیت شناسایی زودهنگام و مدیریت صحیح این بیماری برای جلوگیری از عوارض جدی مانند سکته قلبی و مغزی بسیار حیاتی است. مراقبت‌های دندانپزشکی نیز نیازمند ملاحظات ویژه‌ای برای بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، از جمله همکاری نزدیک با پزشک معالج و اطلاع از دقیق مصرف داروها و مشکلات قلبی بیمار می‌باشد.
همچنین، اطلاع به موقع از علائم و نشانه‌های فیبریلاسیون دهلیزی و مراجعه به پزشک جهت ارزیابی و درمان مناسب نقش بسیار مهمی در کنترل این بیماری و بهبود دارد.
